منوچهر صفرزاده

از مجموعه فیلم‌های هنری «آنسوی چشم‌ها» به کارگردانی هوشنگ آزادی ور ۱۳۶۸

این فیلم در چهارشنبه ‌شبِ دوم اسفند ۱۴۰۲ در «خانه اردیبهشت» عودلاجان به نمایش درآمد‌. حدود سی نفری فیلم را دیدیم و پس ازپایان فیلم طبق سنت جلسات هنری و فرهنگی خانه اردیبهشت، جلسه گفتگویی درباره فیلم بین جمع حاضران برگزار شد. عجیب بود که جز نیمی از این جمع که با شناخت قبلی از صفرزاده برای دیدن فیلم آمده بودیم، بقیه حاضرانِ دوست‌دار فرهنگ و هنر هیچ او را نمی شناختند و جزء نقاشان «معروف» به حساب نمی‌آوردند. افسوس که در دوران ما هنرمند را سلبریتی میخواهند و تصور می‌کند. تازه اگر به اینترنت رجوع کنیم مش صفر با حدود بیش از شصت سال کار پیگیر هنری و مصاحبه‌های کتبی و شفاهی متعدد، چنین وضعی دارد. بنابراین تکلیف هنرمندان بی‌سر و صدای دیگر معلوم است. این رسم ایرانی است که قدر افراد را باید بعد از مرگشان دانست. در واقع با بی‌اعتنایی مطلق و تاسف‌ بار صدا و سیما نسبت به وضع پویا و جوان فرهنگ و هنر در تمام کشور، هیچ عجیب نیست که بسیاری ازهنرمندان ایران مخصوصا در عرصه هنرهای تجسمی بعد از دهه‌ها کار و تلاش ـ و حتی در مورد صفرزاده با آثار به یاد ماندنی درباره انقلاب ـ بدون هیچ معرفی و قدر‌دانی دور از چشم مردم در خاموشی مرگ ناپدید شوند.
به هر حال، هرچند تصویر و صدای این فیلم چندان کیفیت خوبی نداشت، اما بخاطر ثبت گوشه‌هایی اززندگی و کار صفر‌زاده‌ در ارتباط با وقایع و دهه اول پس ازانقلاب، این فیلم به نظرم بسیار قابل اعتنا آمد. پس به لطف و همراهی مدیران برنامه در خانه اردیبهشت، فیلم را گرفتم و به تدریج تمام متن وگفتار فیلم را به همان زبان محاوره‌ای استخراج و باز‌نویسی کردم و در این خیال بودم که این متن و فیلم، نه به مناسبت روز مرگِ «مش صفر»، بلکه به بهانه روز تولد او در ششم تیر ۱۳۲۲ منتشر شود‌. با این همه هنوز گفتنی‌های بسیار درباره زندگی و آثار این نقاش پرکار و با مرام و صمیمی روزگار ما باقی مانده که امید است در آینده گفته و نوشته شود. درینجا همچنین باید یاد هوشنگ آزادی‌ورکارگردان فقید این مجموعه ارزشمند «آنسوی چشم ها» را گرامی داشت که اسنادی از زندگی و کار هنرمندان تجسمی را در اختیار ما گذاشته است. ث. امیرابراهیمی